پایان نامه بررسی رابطه ی سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری در بازار سرمایه ایران

فهرست مطالب :

چکیده: 1

مقدمه: 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه 4

2-1 تاریخچه مطالعاتی. 5

3-1- بیان مسأله 7

4-1- چارچوب نظری تحقیق: 8

5-1- فرضیه های تحقیق. 8

6-1- اهمیت تحقیق. 9

7-1- اهداف تحقیق. 10

8-1- قلمرو تحقیق. 11

9-1- تعریف واژه ها و اصطلاحات.. 11

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 بخش اول - ادبیات نظری سرمایه فکری. 14

1-1-2 مقدمه 14

2-1-2- مروری بر چشم انداز تاریخی سرمایه فکری. 16

3-1-2 تعریف سرمایه فکری. 18

4-1-2 انواع طبقه بندی ها اجزاء سرمایه فکری. 21

5-1-2 شباهتها 35

1-5-1-2- سرمایه انسانی. 35

2-5-1-2 سرمایه ساختاری (سازمانی) 36

3-5-1-2 سرمایه ارتباطی (مشتری) 38

6-1-2 سنجش سرمایه فکری. 39

1-1-6-2 دلایل سنجش سرمایه فکری. 39

2-1-6-2 منافع و مزایای اندازه‌گیری سرمایه فکری. 42

3-1-6-2 برخی از محدودیتهای سیستم حسابداری سنتی از نظر بونتیس.. 44

4-1-6-2مدلها و روشهای اندازه گیری سرمایه فکری. 47

7-1-2 مدلهای سنجش غیرمالی سرمایه فکری. 48

8-1-2 مدلهای سنجش پولی و مالی سرمایه فکری. 53

2-2 بخش دوم – راهبری شرکت.. 60

1-2-2 تعاریف نظام راهبری شرکت ها 60

2-2-2 اهمیت موضوع. 64

3-2-2 مبانی نظری راهبری شرکت ها 64

1-3-2-2 تئوری نمایندگی. 64

2-3-2-2 تئوری ذینفعان. 65

3-3-2-2 تئوری هزینه معاملات.. 66

4-2-2 گونه شناسی علمی حاکمیت شرکتی. 67

5-2-2 معیارهای حاکمیت شرکتی. 68

6-2-2 سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه 68

7-2-2 حاکمیت شرکتی در ایران. 69

8-2-2 طبقه بندی سیستم های راهبری شرکتی. 71

9-2-2 نهادهای نظارتی در شرکتهای ایرانی. 72

10-2-2 تعاریف ساختار هیئت مدیره و سرمایه گذاران. 74

1-10-2-2 دوگانگی رئیس هیئت مدیره 78

2-10-2-2- نسبت مدیران موظف و غیرموظف در هیئت مدیره 79

3-10-2-2 تمرکز مالکیت هیئت مدیره 80

4-10-2-2 اندازه هیئت مدیره شرکت.. 81

5-10-2-2 اهمیت سرمایه گذاری نهادی در حاکمیت شرکتی. 82

6-10-2-2 نقش سهامداران عمده در راهبری شرکتی. 84

3-2 بخش سوم- مروری بر پیشینه تحقیق. 85

1-3-2 تحقیقات خارجی. 85

2-3-2 تحقیقات داخلی. 94

فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

1-3 مقدمه 99

2-3- روش تحقیق. 99

3-3- جامعه آماری. 100

4-3- روش و ابزار گردآوری اطلاعات.. 101

5-3- متغیرهای مورد مطالعه و شیوه ی اندازه گیری متغیر ها 101

6-3- مدل مفهومی تحقیق. 105

7-3- مدل ضریب ارزش افزوده فکری. 105

8-3- دلایل انتخاب مدل ضریب ارزش افزوده فکری VAIC.. 108

9-3- روش تجزیه و تحلیل داده ها : 108

10-3- آمار توصیفی. 109

11-3- آزمون های رگرسیونی لازم در سه بخش زیر ارائه گردیده است. 110

12-3- رگرسیون فرضیات تحقیق بصورت زیر می باشد. 112

13-3- ضریب تعیین : 113

14-3- آزمون تشخیص دوربین- واتسون (D-W) : 113

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

1-4 مقدمه‏ 115

2-4- نتایج آمار توصیفی. 115

3-4- تحلیل ماهیت و ویژگیهای متغیرهای تحقیق. 117

4-4- بخش اول : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری. 118

1-4-4- بررسی ناهمسانی واریانس.. 118

2-4-4- بررسی خود همبستگی. 119

3-4-4- آزمون F و آزمون هاسمن. 119

4-4-4- آزمون های رگرسیونی ارتباط هر یک از اجزای سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری( بدون متغیر کنترل) 120

5-4-4- بررسی مدل بدون حضور متغیرهای کنترلی. 141

6-4-4- آزمون فرضیات تحقیق در بخش اول (باحضور متغیرهای کنترل) 144

5-4- بخش دوم : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و هریک از اجزاء سرمایه فکری  150

1-5-4- قسمت اول : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه ارتباطی  150

2-5-4- قسمت دوم : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه انسانی  152

1-2-5-4- آزمون فرضیات تحقیق در بخش دوم و قسمت دوم 152

3-5-4- قسمت سوم : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه ساختاری  154

1-3-5-4- آزمون فرضیات تحقیق در بخش دوم و قسمت سوم 154

6-4- بخش سوم : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری در صنایع  156

1-6-4- قسمت اول : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری در صنعت خودرو و فلزات.. 156

1-1-6-4- آزمون فرضیات تحقیق در بخش سوم قسمت اول. 157

2-6-4- قسمت دوم : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری در صنعت کانی های غیر فلزی. 162

1-2-6-4- آزمون فرضیات تحقیق در بخش سوم قسمت دوم 162

3-6-4- قسمت سوم : آزمون های رگرسیونی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه فکری در صنعت شیمیایی و دارویی. 168

1-3-6-4- آزمون فرضیات تحقیق در بخش سوم قسمت سوم 168

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه 176

2-5- ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها 176

1-2-5 فرضیه اول. 176

2-2-5 فرضیه دوم 177

3-2-5 فرضیه اصلی اول (اهم) 178

4-2-5 فرضیه سوم 178

5-2-5 فرضیه چهارم 179

6-2-5 فرضیه پنجم 180

7-2-5 فرضیه ششم 181

8-2-5 فرضیه هفتم 182

9-2-5 فرضیه اصلی دوم (اهم) 183

3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق. 183

4-5- پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های تحقیق. 183

5-5- پیشنهاد هایی برای تحقیقات آتی. 184

6-5- محدودیت های تحقیق. 185

پیوست ها

صنعت خودرو فلزات (33 شرکت) 187

تجزیه و تحلیل بدون متغییر های کنترلی. 211

تجزیه و تحلیل متغییر های کنترلی. 213

منابع و ماخذ

منابع فارسی: 242

منابع لاتین: 244

منابع اینترنتی: 251

چکیده انگلیسی: 252

فهرست جداول :

جدول 1-1 خلاصه تحقیقات انجام شده 6

جدول 1-2 جدول زمانی مهمترین رویدادهای و وقایع حساس سرمایه فکری. 17

جدول 2-2 طبقه بندی پتی و گویتر. 30

جدول 1-4 نتایج آماره های توصیفی. 116

جدول 2-4 نتایج آزمون ناهمسانی LM آرچ. 118

جدول 3-4 : آزمون F. 119

جدول 4-4: آزمون هاسمن. 119

جدول5-4: نتایج آزمون رگرسیون سرمایه گذاران نهادی و سرمایه فکری. 121

جدول6-4: نتایج آزمون رگرسیون سرمایه گذاران نهادی و سرمایه ارتباطی. 122

جدول 7-4: نتایج آزمون رگرسیون سرمایه گذاران نهادی و سرمایه انسانی. 123

جدول 8-4: نتایج آزمون رگرسیون سرمایه گذاران نهادی و سرمایه ساختاری. 125

جدول 9-4: نتایج آزمون رگرسیون درصد مالکیت سهامداران عمده و سرمایه فکری. 126

جدول 10-4 نتایج آزمون رگرسیون درصد مالکیت سهامداران عمده و سرمایه ارتباطی. 128

جدول 11-4 نتایج آزمون رگرسیون درصد مالکیت سهامداران عمده و سرمایه انسانی. 129

جدول 12-4: نتایج آزمون رگرسیون درصد مالکیت سهامداران عمده و سرمایه ساختاری. 130

جدول 13-4 : نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی بین سازوکارهای خارجی و سرمایه فکری. 132

جدول 14-4: نتایج آزمون رگرسیون درصد مالکیت هیئت مدیره و سرمایه فکری. 133

جدول 15-4: نتایج آزمون رگرسیون تعداد مدیران غیر موظف و سرمایه فکری. 134

جدول 16-4: نتایج آزمون رگرسیون تعداد مدیران هیئت مدیره و سرمایه فکری. 136

جدول 17-4: نتایج آزمون رگرسیون نسبت مدیران غیر موظف و سرمایه فکری. 137

جدول 18-4: نتایج آزمون رگرسیون دوگانگی نقش مدیر عامل و سرمایه فکری. 138

جدول 19-4 : نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی فرضیه اصلی دوم 139

جدول 20-4 خلاصه نتایج. 140

جدول 21-4 نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی بدون حضور متغیرهای کنترلی. 142

جدول 22-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی. 149

جدول 23-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی (راهبری شرکت و سرمایه ارتباطی) 151

جدول 24-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه انسانی  153

جدول 25-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی ارتباط سازوکارهای راهبری شرکت و سرمایه ساختاری  155

جدول 26-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی صنعت خودرو و فلزات.. 161

جدول 27-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی صنعت کانی های غیر فلزی. 167

جدول 28-4: نتایج آزمون رگرسیون ترکیبی صنعت شیمیایی و دارویی. 173

اندازه¬گیری سرمایه فکری و رابطه آن با عملکرد سازمانی در شرکت‏های نرم¬افزاری در سطح شهر تهران

اندازه¬گیری سرمایه فکری و رابطه آن با عملکرد سازمانی در شرکت‏های نرم¬افزاری در سطح شهر تهران

بصورت ورد ودر157صفحه

چندیست که مقوله¬ای به نام سرمایه فکری در نظر مدیران و صاحبان فن اهمیت¬های فراوانی پیدا کرده است . می¬دانیم که دارایی ¬ها در سازمان به دو بخش دارایی¬های مرئی و نامرئی تقسیم بندی می¬شود از جمله دارایی¬های مرئی می توان سرمایه در گردش و یا حساب بانکی شخص یا بنگاه را دانست و دارایی¬های نامشهود خود به دو دسته تقسیم بندی می شوند: 1) دارایی¬های نامشهودی که به وسیله قانون حمایت شده¬اند و به آن‏ها عنوان مالکیت معنوی داده¬اند و شامل حق امتیازها و کپی رایت و فرانشیز و علایم و مارکهای تجاری است . که برخی از موارد آن در ترازنامه منعکس می شوند. 2) سایر دارایی¬های نامشهودی که شامل سرمایه¬های فکری است که تحت اصول اقتصاد فراوانی عمل می¬کنند یعنی با استفاده بیشتر از آن‏ها ، از ارزش آن‏ها کاسته نمی¬شود و معمولا در ترازنامه منعکس نمی شوند (تایلس و همکاران و 2000). با ورود تکنولوژی و تکنولوژیکی شدن بنگاه¬ها مفاهیم جدیدی در عرصه کسب و کار به وجود آمدند، ما نیازمند نیروی متخصص شدیم تا بتوانیم از تکنولوژی¬ها استفاده کنیم و از آن‏ها بهره ببریم و همینطور در سطح سازمان نیازمند سیستم¬ها و برنامه¬ها و واحد تحقیق و توسعه شدیم و با بالا گرفتن رقابت بین بنگاه¬ها، ارتباط با مشتری در راس کار هر بنگاه قرار گرفت، اتحادهای استراتژیک به وجود آمد و ارتباطات نزدیکی بین تامین کنندگان مواد اولیه و بنگاه ها به وجود آمد به همین دلیل نیازمند این شدیم که در قالب یک مفهوم آن را بررسی کنیم و بهترین واژه برای آن سرمایه¬های¬فکری است. در حال حاضر تعریف جهانشمولی از سرمایه فکری وجود ندارد که تمامی متخصصین بر روی آن اتفاق نظر داشته باشند ولی در ذیل به مهمترین این تعریف ها که سرمایه فکری را تا حد قابل قبولی روشن می سازد می پردازیم: 1- یک چیز فرار و گریزان است اما زمانیکه کشف شود ومورد استفاده قرار گیرد سازمان را قادر می سازد تا با یک منبع جدید در محیط رقابت کند (بونتیس ، 1996) . 2- سرمایه فکری شامل همه فرآیندها و دارایی¬هایی است که به طور معمول و سنتی در ترازنامه نشان داده نمی شوند و همچنین شامل آن دسته از دارایی¬های نامشهودی مانند علایم تجاری یا مارک ها و حق امتیاز است که روشهای حسابداری مدرن آن‏ها را در نظر می گیرد (روس و همکاران ، 1997). 3- سرمایه فکری شامل حاصل جمع دانش اعضای یک سازمان و تبدیل کاربرد عملی دانش اعضای سازمان است(روس و همکاران 1997). 4- سرمایه فکری مجموعه منحصر به فردی از منابع مشهود و نامشهود شرکت است و همچنین سرمایه فکری نیز به تغییر و تحولات این منابع مشهود و نامشهود نیز اطلاق می¬شود (گوپتا و همکاران ، 2001). 5- سرمایه فکری، مواد فکری از قبیل دانش و اطلاعات و مالکیت (دارایی) معنوی و تجربه است که باعث ایجاد ثروت می شوند و هنوز تعریف جهانشمولی برای آن وجود ندارد(استوارت ، 1997). 6- سرمایه فکری جستجو و پیگیری استفاده موثر از دانش (کالای ساخته شده) در مقایسه با اطلاعات (مواد خام ) است(بونتیس، 1998). 7- سرمایه فکری یک دانش وسیع و گسترده¬ای که مخصوص و منحصر به فرد برای هر شرکتی است که به شرکت اجازه می¬دهد تا بطور پیوسته خود را با شرایط در حال تغییر و تحول انطباق دهد(موریتسن ، 1995) . 8- سرمایه فکری یک جریان دانشی در درون شرکت است(دیرکز و کول ، 1989). 9- سرمایه فکری بصورت گروهی از دارایی های دانشی تعریف می‏شود که به یک سازمان اختصاص دارند و جزو ویژگی¬های یک سازمان محسوب می¬شوند و به طور قابل ملاحضه¬ای از طریق افزودن ارزش به ذینفعان کلیدی سازمان، به بهبود وضعیت رقابتی سازمان منجر می¬شود (مار ، 2004). با اینکه قریب به اتفاق مقالاتی که در زمینه سرمایه های فکری نوشته شده است روی متدها و چارچوب¬ها و مدل¬ها و سیستم¬ها آگاهی¬های خوبی به ما داده¬اند ولی شرکت‏ها اکثرا به این موضوع بی¬تفاوت بوده و مقدار کمی از سازمآن‏ها و شرکت‏ها به طور گسترده به ارزیابی سرمایه های فکری خود پرداخته¬اند(کلین ، 1998). بر طبق نظر کلین (1998) بسیاری از سازمآن‏ها سرمایه¬های فکری خود را با متغیر¬هایی همانند تحصیلات و سابقه اندازه گیری می‏کنند. در حقیقت با توجه کردن به سرمایه فکری به چیزی جز دانش در سازمان توجه نکرده ایم و دانش در سازمان می تواند در سطوح مختلفی باشد. مفهوم دانش از نیمه دوم قرن بیستم اهمیتی بیشتر در بنگاه¬ها و سازمآن‏ها به خود گرفت به حدی که اتحادیه اروپا استفاده از دانش را برای تبدیل شدن به قطب صنعتی در دنیا را بسیار مهم دانست. برای سال¬های متمادی تئوری¬های راهبردی شرکت‏ها بر این موضوع تاکید می¬کرد که سازمآن‏ها یک بدنه از دانش را در بر می¬گرفتند. با حرکت ما از عصر صنعتی به عصر دانش محور دانش تبدیل به عنصر کلیدی در رقابت¬ها بین سازمآن‏ها و بنگاه ها و حتی ملت ها شد. دانش باید به صورتی مدیریت شود که مردم و سازمآن‏ها را به سمت تولید و نگه داری رفاه بیشتر سوق دهد. بر طبق گفته زک توانایی ساخت دانش و ادامه دادن آموزش یک مزیت رقابتی می¬باشد، زیرا دانش نوآورآن‏های که امروزگسترش پیدا کرده همان دانش پایه¬ای برای فردا است(مارتینز تورس ، 2006). دانش مزیت رقابتی بود که سازمآن‏ها و بنگاه ها با داشتن آن می¬توانستند در دنیای رقابت پیشرفت بسیاری داشته باشند و باید دانست که دارایی‌های فکری سازمان مهمترین بخش دانش سازمانی است و نیاز به شناخت و اندازه‌گیری دارد (مار و چیوما ، 2006). پس بنابراین تعریف سرمایه فکری هم می تواند شامل خود دانش (که به مالکیت فکری و یا دارایی فکری یک شرکت تبدیل شود) و هم نتیجه نهایی فرایند انتقال آن باشد. در مدلی به نام جایگاه ارزش سرمایه فکری به 3 جزء اصلی تقسیم بندی می¬شود که این تقسیم بندی عبارتند از : سرمایه انسانی ، سرمایه ساختاری یا سازمانی و سرمایه مشتری یا ارتباطی(ادوینسون و مالون ، 1997).

...