بررسی ژئومورفولوژیکی در توسعه فیزیکی شهر

با فرمت قابل ویرایش word - بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی در توسعۀ فیزیکی شهر

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                         صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

? فصل اول: کلیات تحقیق ................................................................................................. 3

1-1. بیان مسئله. 4

1-2. اهمّیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-3. اهداف تحقیق.. 5

1-4. سؤال تحقیق.. 6

1-5. فرضیه تحقیق.. 6

1-6. روش تحقیق.. 6

1-6-1. روش گردآوری اطلاعات... 6

1-6-2. ابزار گردآوری اطلاعات... 7

1-6-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات... 7

1-7. قلمرو تحقیق.. 7

1-8. واژه‌ها و مفاهیم. 9

1-9. مشکلات، محدودیت‌ها و موانع تحقیق.. 10

? فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق ................................................. 9

2-1. مورفولوژی.. 12

2-2. ژئومورفولوژی.. 12

2-3. اهمّیت مطالعات ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی عمران شهری.. 13

2-4. نقش ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی‌های ساحلی.. 14

2-5. برنامه‌ریزی ژئومورفیک.... 14

2-6. مدیریت محیط.. 15

2-7. مشارکت ژئومورفولوژی در مدیریت محیط.. 15

2-8. خصوصیات حوضه‌های آبریز نواحی پست... 16

2-9 مشکلات نواحی ساحلی.. 17

2-10. عوامل ژئومورفولوژیکی محدود کننده سواحل.. 17

2-10-1. امواج.. 17

2-10-2. جریان‌های دریایی.. 18

2-11. چگونگی تشکیل یک دریابار. 19

2-12. خلیج دهانه‌ای.. 19

2-13. دلتا 19

2-14. اشکال تجمع مواد رسوبی حاصل از تأثیر امواج مخرب... 19

2-15. آثار ترازهای سطح دریا در کواترنر. 20

2-15-1. ماهیت و کیفیت تحولات اقلیمی کواترنر و شواهد مرفولوژیکی آن. 20

2-15-2. شرایط اقلیمی نئوژن. 22

2-15-3. تحولات اقلیمی دوران چهارم از نظر جغرافیای طبیعی و ژئومورفولوژی.. 23

2-15-4. تحولات اقلیمی کواترنر در ایران و شواهد مورفولوژیکی آن. 23

2-15-5. دریاچه‌های پلویال ایران. 24

2-16. مفهوم توسعه شهری.. 24

2-17. محدوده و حریم شهر. 25

2-18. شاخص‌های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر. 25

2-18-1. عوامل جغرافیای طبیعی.. 26

2-18-1-1. موقعیت جغرافیایی.. 26

2-18-1-2. توپوگرافی.. 27

2-18-1-3. شیب... 27

2-18-1-4. اقلیم. 28

2-18-1-5. خاک و آب... 28

2-18-1-6. پوشش گیاهی.. 30

2-18-1-7. زمین‌شناسی.. 31

2-18-1-8. ژئومورفولوژی.. 31

2-18-2 عوامل اجتماعی.. 31

2-19. پیشینه تحقیق.. 33

? فصل سوم: روش اجرای تحقیق، مواد و روش‌ها ....................................................... 39

3-1. روش اجرای تحقیق.. 40

3-1-1. روش تحلیلی.. 40

3-1-2. روش توصیفی.. 40

3-2. مواد (داده‌های مورد نیاز) 41

3-2-1. پهنه‌بندی بارش سالانه در سطح منطقه مورد مطالعه. 42

3-2-2. حداکثر بارندگی روزانه. 44

3-2-3 تعداد روزهای با بارندگی به میزان صفر میلیمتر و یا بیشتر. 46

3-2-3. تعداد روزهای با بارندگی به میزان 1 میلیمتر و یا بیشتر. 47

3-2-4 تعداد روزهای با بارندگی به میزان 5 میلیمتر و یا بیشتر. 47

3-2-5 تعداد روزهای با بارندگی به میزان 10 میلیمتر و یا بیشتر. 48

3-2-6. سمت و سرعت باد غالب... 49

? فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق ............................................. 52

4-1. موقعیت جغرافیایی.. 53

4-2. ویژگی‌های طبیعی بندر انزلی.. 54

4-2-1. زمین‌شناسی.. 54

4-2-2. توپوگرافی.. 57

4-2-3. اقلیم. 59

4-2-3-1. درجه حرارت... 59

4-2-3-2. بارندگی.. 61

4-2-3-3. رطوبت نسبی.. 62

4-2-3-4. ابرناکی.. 63

4-2-3-5. ساعات آفتابی.. 64

4-2-3-6. روزهای یخبندان. 64

4-2-3-7. جهت و سرعت باد. 65

4-2-4. منابع آب... 67

4-2-5. خاک‌شناسی.. 70

4-2-6. پوشش گیاهی.. 71

4-3. نگاهی به برخی از ویژگی‌های دریای خزر. 74

4-3-1. آب و هوا 75

4-3-2. زمین‌شناسی و تکتونیک.... 76

4-3-3. منابع تأمین‌کننده آب دریای خزر. 77

4-3-4. خلیج‌ها، جزایر و بنادر. 79

4-3-5. شرایط اقلیمی گذشته و بازتاب تغییرات اقلیمی بر جغرافیای ساحلی.. 79

4-3-6. رابطه تغییرات اقلیمی و نوسان سطح آب دریای خزر. 80

4-3-7. تغییرات سطح دریای خزر. 81

4-3-8. عوامل مؤثر در نوسان آب دریای خزر. 91

4-4. بررسی تغییرات خطوط ساحلی در استان گیلان. 91

4-5. بررسی شواهد ژئومورفولوژی در سواحل انزلی.. 92

4-5-1.عوامل محدود کننده ژئومورفولوژیکی در محدوده بندر انزلی.. 93

4-5-1-1. تلماسه‌های عرضی Qts. 93

4-5-1-2. تپه‌های ماسه‌ای.. 94

4-5-1-3. واحد رسوبات آبرفتی رودخانه‌ای Qal1.. 97

4-5-1-4. رسوبات سدی برجای مانده (خاکریزهای طبیعی) رودخانه‌ای QaL2.. 98

4-5-1-5. پهنه‌های ماسه‌ای آزاد Qsp. 98

4-5-1-6. مرداب و تالاب... 98

4-5-2. شواهد پیشروی دریای خزر به خشکی.. 100

4-5-2-1. وضعیت ساحل در منطقه انزلی.. 100

4-5-2-2. وضعیت کلی پیشروی در خطوط ساحلی.. 106

4-6. نواحی ساحلی در شهر انزلی.. 107

4-7. تأثیر باد در ایجاد اشکال ژئومورفولوژیکی.. 108

4-8. اثر نوسانات تراز آب دریای خزر. 109

4-9. تأثیر تغییرات سطح آب دریا در منطقه ساحل.. 110

4-10. موانع و محدودیت‌های توسعه شهر انزلی.. 111

4-10-1. نحوه استقرار شهر بر اساس رقوم ارتفاعی.. 113

4-10-2. چگونگی نحوه استفاده از اراضی در شهر. 114

? فصل پنجم: ارزیابی فرضیه، نتیجه‌گیری و پیشنهادها ................................................ 115

5-1. ارزیابی فرضیه‌ها 117

5-2. بحث و نتیجه‌گیری.. 118

5-3. راهکارهای پیشنهادی.. 123

فهرست منابع و مأخذ.. 124

چکیده انگلیسی ................................................................................................................................................................ 138

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                          صفحه

جدول 3-1: مجموع بارندگی سالانه در ایستگاه‌های تبخیرسنجی و سینوپتیک مستقر در سطح منطقه. 42

جدول 3-2: وضعیت بارندگی در ایستگاه سینوپتیک بندر انزلی، دوره آماری (1389-1330) 44

جدول 3-3: سمت و سرعت باد غالب بر حسب نات دوره آماری (1389-1330) 49

جدول 4-1: موقعیت جغرافیایی استان گیلان و محدوده مورد مطالعه. 53

جدول 4-2: تقسیمات سیاسی شهرستان بندر انزلی 1385. 53

جدول 4-3: میانگین دمایی ماهانۀ ایستگاه بندر انزلی.. 60

جدول 4-4: تغییرات میانگین ماهانه بارندگی در ایستگاه بندرانزلی.. 61

جدول 4-5: میانگین بارندگی فصلی ایستگاه انزلی.. 62

جدول 4-6: تغییرات میانگین ماهانه بارندگی در ایستگاه بندرانزلی.. 62

جدول 4-7: متوسط ماهانه تعداد روزهای همراه با ابر در ایستگاه انزلی.. 63

جدول 4-8: متوسط ماهانه ساعات آفتابی ایستگاه انزلی.. 64

جدول 4-9: وضعیت روزهای یخبندان در ایستگاه انزلی.. 65

جدول 4-10: حداکثر سرعت وزش باد در ایستگاه انزلی(متر بر ثانیه) 66

جدول 4-11: توان آبی شهرستان بندر انزلی در سال 1385. 68

جدول 4-12: طول سواحل محدوده مورد مطالعه. 74

جدول 4-13: مشخصات کلی بخش‌های مختلف دریای خزر. 75

جدول 4-14: مهمترین رودهایی که به دریای خزر می‌ریزند. 78

جدول 4-15: تعییرات سطح دریای خزر از قرن اول تا 1851 از نظر خانیکف.... 83

جدول 4-16: تغییرات سطح دریای خزر از 1851 تا 1885 از نظر فیلیپوف... 84

جدول 4-17: تغییرات سطح دریای خزر از سال 1937 تا سال 1942. 85

جدول 4-18: تغییرات سطح دریای خزر از سال 1943 تا سال 1950 بر حسب متر. 86

جدول 4-19: مشخصه نوسانات سطح آب دریای خزر، ایستگاه‌ بندر انزلی در سال‌های آبی..

(81-1380) و (82-1381) 89

جدول 4-20: خلاصه نتایج برازش نقشه‌های واحدهای رسوبی منطقه ساحلی بندرانزلی.. 107

جدول 4-21: توزیع سطح شهر بندر انزلی برحسب کدهای ارتفاعی نسبت به سطح آبهای آزاد. 114

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                                                                         صفحه

نمودار 3-1: حداکثر بارندگی روزانه در ایستگاه سینوپتیک بندر انزلی، طی دوره آماری (1389-1330) 45

نمودار 3-2: نوسانات حداکثر بارندگی سالانه در ایستگاه سینوپتیک بندر انزلی، طی دوره آماری (1389-1330) 46

نمودار 3-3: تعداد روزهای با بارندگی به میزان صفر میلیمتر و یا بیشتر در ایستگاه بندر انزلی، (1389-1330) 46

نمودار 3-4: تعداد روزهای با بارندگی به میزان 1 میلیمتر و یا بیشتر در ایستگاه بندر انزلی، (1389-1330) 47

نمودار 3-5: تعداد روزهای با بارندگی به میزان 5 میلیمتر و یا بیشتر در ایستگاه بندر انزلی، (1389-1330) 48

نمودار 3-6: تعداد روزهای با بارندگی به میزان 10 میلیمتر و یا بیشتر در ایستگاه بندر انزلی، (1389-1330) 48

نمودار 3-7: سمت و سرعت باد غالب ماهانه در ایستگاه بندر انزلی.. 50

نمودار 4-1: تغییرات ماهیانه پارامترهای دما در ایستگاه بندرانزلی.. 60

نمودار 4-2: تغییرات میانگین ماهانه بارندگی در ایستگاه بندرانزلی .................................................................................. 61

نمودار 4-3: درصد بارندگی فصلی سالیانه ایستگاه انزلی.. 62

نمودار 4-4: میانگین ماهیانه پارامترهای رطوبت نسبی در ایستگاه بندرانزلی.. 63

نمودار 4-5: متوسط ماهانه تعداد روزهای همراه با ابر در ایستگاه انزلی.. 63

نمودار 4-6: متوسط ماهانه ساعات آفتابی ایستگاه انزلی.. 64

نمودار 4-7: وضعیت روزهای یخبندان در ایستگاه انزلی.. 65

نمودار 4-8: حداکثر سرعت وزش باد در ایستگاه انزلی (متر بر ثانیه) 67

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                                                          صفحه

تصویر 4-1: اثر نوسانات تراز آب دریای خزر. 90

تصویر 4-2: نمایی از تصویر ماهواره‌ای سواحل گیلان. 92

تصویر 4-3: تصویر ریپل مارک در ساحل کاسپین.. 93

تصویر 4-4: نمونه‌ای از تپه ماسه‌ای تثبیت شده در منطقه جفرود. 94

تصویر 4-5: نمونه‌ای از برخان ساحلی تثبیت شده با پوشش گیاهی در منطقه حسن رود. 95

تصویر 4-6: دریابار در سواحل حسن رود. 95

تصویر 4-7: جدیدترین ماسه‌های ساحلی در ساحل زیباکنار. 96

تصویر 4-8: نمایی از تالاب بندر انزلی.. 99

تصویر 4-9: نمونه‌ای از پیشروی آب در سواحل انزلی.. 100

تصویر 4-10: موج شکن و تخریب آن به‌وسیله پیشروی آب دریا 102

تصویر 4-11: نمایی از تغییرات خطوط ساحلی در حوالی شهر انزلی.. 103

تصویر 4-12: نمایی از منطقه ساحلی و تأسیسات مستقر در آن. 104

تصویر 4-13: نمایی از اسکله بندر انزلی در سال‌های اخیر. 106

تصویر 4-14: نمایی از تپه‌های ماسه‌ای در سواحل انزلی.. 108

تصویر 4-15: نمایی از سواحل شنی در انزلی.. 109

تصویر 4-16: نواحی ساحلی در طالب آباد انزلی و استخر‌های طبیعی بازمانده از دریا 110

تصویر 4-17: تغییرات سطح آب دریا در منطقه ساحلی و تخریب کاربری‌های ساحلی.. 111

تصویر 4-18: نمایی از محدودیت‌های توسعه شهر (مرداب انزلی در منطقه پیل علی باغ) 112

تصویر 4-19: نمایی از ساخت وسازهای جدید در منطقه قلم گوده 113

تصویر 4-20: نمایی از ساخت و سازهای جدید در اراضی غیر مجاز. 113

تصویر 4-21: نمایی از استفاده از زمین در اراضی غیر مجاز شهر انزلی.. 115

فهرست نقشه‌ها

عنوان                                                                                                                                                          صفحه

نقشه 1-1: موقعیت شهرستان بندر انزلی در تقسیمات کشوری .......................................................................................... 8

نقشه 3-1: مناطق همباران در سطح منطقه و شهرستان بندر انزلی .................................................................................... 43

نقشه 4-1: وضعیت زمین‌شناسی شهرستان بندر انزلی ........................................................................................................ 55

نقشه 4-2: دوران‌های زمین‌شناسی در پهنه استان گیلان .................................................................................................... 56

نقشه 4-3: طبقات ارتفاعی (هیپسومتری) در شهرستان بندر انزلی ................................................................................... 58

نقشه 4-4: رودخانه‌های منتهی به تالاب در شهرستان بندر انزلی ..................................................................................... 69

نقشه 4-5: پوشش زمین در شهرستان بندر انزلی ................................................................................................................ 72

نقشه 4-6: تصویر ماهواره‌ای از محدودیت‌های توسعه بندر انزلی ................................................................................. 73

نقشه 5-1: محدودیتهای ژئومورفولوژیکی در شهرستان بندر انزلی ............................................................................... 122

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا

عنـوان:

بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی در توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی

و......

نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی

نقش عوامل ژئومورفولوژیک بر توسعه فیزیکی شهر اراک به منظور تدوین مدل داده مفهومی

پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی

گرایش ژئومورفولوژی در برنامه ­ریزی محیطی

95 صفحه

چکیده:

شهر در محیط جغرافیایی نه بر اساس ظرفیت و امکانات بلکه بر اساس اضطرار و ضرورت ­ها گسترش پیدا می­ کند. این مساله در شهرهای امروزی به شدت به­ چشم می­ خورد نکته ­ی قابل توجه آن که شهر باید در هماهنگی تمام با قرارگاه طبیعی خود قرار بگیرد و ضروری است که انسان بتواند با بستر زمین یک رابطه­ ی منطقی برقرار کند. از این رو در پژوهش حاضر به بررسی عوامل ژئومورفولوژیک موثر بر توسعه فیزیکی شهر اراک پرداخته شده است و  مدل داده مفهومی برای توسعه­ ی فیزیکی شهر طراحی شده است، به ­گونه­ ای که برای سایر شهرها نیز الگو قرار گیرد. واحد کاری بر اساس لندفرم ­های منطقه تعریف گردید. مطالعه ­ی توسعه ­ی فیزیکی شهر اراک بر اساس شاخص ­هایی نظیر ارتفاع، فاصله از خطوط گسل، نقشه­ ی ژئومورفولوژیکی، کاربری، پیوستگی شهر اراک، لرزه ­خیزی، شیب، فاصله­ ی مناسب تا کویر میقان و ارتفاع رواناب انجام شد. شاخص ­های مورد نظر بر اساس توابع عضویت فازی استاندارد گردید. سپس روابط شاخص ­ها بر اساس ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک طرفه (ANNOVA) و خوشه ­بندی در واحد­های لندفرم ارزیابی شد. جهت مشخص نمودن اولویت لندفرم ­ها برای توسعه ­ی فیزیکی آتی شهر، مدل تاپسیس اجرا گردید. در راستای اجرای مدل، وزن متغیرها براساس نظرخواهی از متخصصین توسط مدلAHP انجام شد. نتایج تحلیل نشان داد، اولویت اول برای توسعه فیزیکی شهر اراک، در شمال غربی این شهر قرار دارد. بستر فضای پیشنهادی از نظر طبیعی مورد بررسی قرار گرفت.

کلید واژه: ژئومورفولوژی، توسعه­ ی فیزیکی، مدل داده­ ی مفهومی، شهر اراک

...